ΔΥΣΑΝΕΞΙΑ ΣΤΗ ΓΛΟΥΤΕΝΗ

ΜΑΡΙΑΝΝΑ ΣΤΑΜΑΤΙΑΔΟΥ
ΕΙΔΙΚΟΣ ΠΑΘΟΛΟΓΟΣ-ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟΣ ΠΑΤΡΑ

ΔΥΣΑΝΕΞΙΑ ΣΤΗ ΓΛΟΥΤΕΝΗ – ΚΟΙΛΙΟΚΑΚΗ

Τελευταία έχει υπάρξει ένα κύμα σχετικά με το θέμα της γλουτένης .
Το πρόβλημα είναι πολύ σοβαρό και χρήζει σωστής αντιμετώπισης , γι’ αυτό πρέπει να ξεκαθαρίσουμε το τοπίο και να ξεδιαλύνουμε ορισμένους μύθους, ιδιαίτερα τώρα που πλησιάζουν οι γιορτές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς

Η γλουτένη δεν είναι τίποτε άλλο από την πρωτεΐνη του ενδοσπερμίου των σιτηρών η οποία αποτελείται από τη γλοιαδίνη και γλουτελίνη.

Στη γλουτένη οφείλεται το «φούσκωμα» του ζυμαριού του ψωμιού.
Δημητριακά με υψηλή περιεκτικότητα σε γλουτένη είναι το σιτάρι, το ντίνκελ, το μονόκοκκο, το σκληρό σιτάρι η σίκαλη το κριθαρι η βρωμη και το σιμιγδάλι.

Δημητριακά όπως κεχρί, καλαμπόκι, ρύζι καθώς και τα ψευδο-δημητριακά όπως κινόα, αμάρανθος και το φαγόπυρο είναι χωρίς γλουτένη.
Ενώ τα σιτηρά βρίσκονται συχνά σε δημητριακά πρωινού και σε διάφορα άλλα ψημένα προϊόντα, συναντώνται κρυμμένα και σε άλλα τρόφιμα που δεν πάει το μυαλό.

Εκτός από τα δημητριακά σιτάρι, κριθάρι, σίκαλη και βρώμη και τα προϊόντα τους, όπως το ψωμί, τα ζυμαρικά, οι φρυγανιές, τα παξιμάδια και άλλα αρτοποιήματα όπως κέικ ή μπισκότα, άλλα τρόφιμα που περιέχουν γλουτένη είναι ορισμένα είδη σοκολατούχου γάλακτος ή γάλακτος ή γιαουρτιού με δημητριακά ή φρούτα.

Επίσης, ορισμένα είδη αλλαντικών όπως τα λουκάνικα, το παριζάκι, ζαμπόν , μπέικον , οι κονσέρβες κρέατος και ορισμένα είδη τυριών όπως το ροκφόρ, το blue cheese, γκοργκοντζόλα, Γαλλικά τυριά με επικάλυψη και τυριά με μορφή κρέμας.

Γλουτένη μπορεί να βρεθεί και σε μαγιονέζες και μουστάρδες εμπορίου, καθώς και ντρέσινγκ για σαλάτες, όπως και σε φρούτα, λαχανικά ή όσπρια σε κονσέρβα.

Η πρωτεΐνη αυτή μπορεί να συναντηθεί και σε ορισμένους χυμούς ή ποτά με συντηρητικά ή πρόσθετα, στη μπύρα αλλά και σε ποτά από βύνη όπως επίσης σε ξηρούς καρπούς σε κονσέρβα ή όταν είναι καραμελοποιημένοι ή επεξεργασμένοι και σε ορισμένες τσίχλες, καραμέλες, γαριδάκια, τσιπς, σοκολάτες και κάποια φάρμακα.
Η γλουτένη μπορεί να δίνει μεγάλο πλεονέκτημα στην αρτοποιία αλλά σε μια ομάδα ανθρώπων δημιουργεί δυσανεξία που ονομάζεται κοιλιοκακη και στομαχο-εντερικά προβλήματα.

Η αύξηση της κατανάλωσης προϊόντων από σιτάρι τα τελευταία χρόνια, αλλά και το γεγονός ότι αυτή η πρωτεΐνη πλέον μπαίνει ως πρόσθετο και σε άλλα τρόφιμα οδήγησε στην αύξηση των συμπτωμάτων της δυσανεξίας σε αυτά τα προϊόντα κι έτσι έγινε περισσότερο γνωστή η γλουτενη.
Η κοιλιοκάκη είναι η δυσανεξία στη γλουτένη.

Πρόκειται για μια κληρονομική πάθηση κατά την οποία ο οργανισμός αντιδρά παράγοντας αντιγλιαδινικά αντισώματα καταστρέφοντας έτσι το εσωτερικό τοίχωμα του λεπτού εντέρου.
Θεωρείται αυτοάνοσο νόσημα.

Η νόσος αυτή προσβάλλει κυρίως άτομα ευρωπαϊκής καταγωγής,
Η ακριβής αιτία της κοιλιοκάκης είναι άγνωστη.

Η κληρονομικότητα σε συνδυασμό με την κατανάλωση τροφών με γλουτένη μπορεί να οδηγήσει στην εκδήλωση της νόσου μπορεί όμως και όχι.
Σε αυτήν την περίπτωση μπορεί κάποιες άλλες αιτίες ή ασθένειες να ενεργοποιήσουν την κοιλιοκάκη, και ενώ στην αρχή δεν εμφανίζονται συμπτώματα μετά από χρόνια να νοσήσουν.
Κοιλιοκάκη εμφανίζεται στα μωρά όταν αρχίσουν να καταναλώνουν δημητριακά στη διατροφή τους.

Για να έχουμε μια εικόνα, οι έρευνες δείχνουν ότι από κοιλιοκάκη πάσχει περίπου το 1 στα 140 άτομα του πληθυσμού (στο δυτικό κόσμο).
Αν και η νόσος περιγράφηκε για πρώτη φορά τον 2ο αιώνα μ.Χ. από τον Έλληνα Αρεταίο από την Καππαδοκία, χρειάστηκε να φτάσουμε μέχρι το τέλος του Β’ παγκοσμίου πολέμου για να γίνει μια σημαντική ανακάλυψη για την θεραπεία της.
Τότε παρατηρήθηκε από τον Ολλανδό παιδίατρο καθηγητή Dicke, ότι τα παιδιά με κοιλιοκάκη που δεν έτρωγαν προϊόντα από αλεύρι σιταριού, σίκαλης ή βρώμης έδειχναν σημαντική βελτίωση.
Από το 1950 η δίαιτα με προϊόντα ελεύθερα γλουτένης αποτελεί τη βάση για τη θεραπεία των ασθενών με κοιλιοκάκη.
Τα συμπτώματα της κοιλιοκάκης διαφέρουν από άτομο σε άτομο και μπορεί να εμφανιστούν στο πεπτικό σύστημα ή και σε άλλα μέρη του σώματος.
Πεπτικά συμπτώματα εμφανίζονται πιο συχνά στα βρέφη και τα παιδιά και μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Κοιλιακό άλγος και μετεωρισμό ( φούσκωμα)
• Διαταραχές κενώσεων (διάρροια η δυσκοιλιότητα)
• Εμετό
• Χλωμά, δύσοσμα ή λιπαρά κόπρανα
• Απώλεια βάρους.
• Ευερεθιστοτητα
• Καθυστέρηση ανάπτυξης
• Κοντό ανάστημα
• Καθυστερημένη εφηβεία
• Ελαττωματικό σμάλτο των μόνιμων δοντιών 

.
Οι ενήλικες είναι λιγότερο πιθανό να έχουν συμπτώματα του πεπτικού συστήματος και μπορεί να έχουν αντ ‘αυτού ένα ή περισσότερα από τα ακόλουθα:

• ανεξήγητη αναιμία ανεπάρκειας σιδήρου
• κοπωση
• πόνο στα οστά ή τις αρθρώσεις
• αρθρίτιδα
• οστεοπενία ή οστεοπόρωση
• διαταραχες συμπεριφορας
• κατάθλιψη ή άγχος
• μυρμήγκιασμα ή μούδιασμα στα χέρια και τα πόδια
• επιληπτικές κρίσεις
• απώλεια έμμηνου ρύσεως
• στειρότητα ή επαναλαμβανόμενες αποβολές
• πληγές στο εσωτερικό του στόματος-άφθες
• δερματικό εξάνθημα με φαγούρα που ονομάζεται ερπητοειδής δερματίτις

Οι άνθρωποι με κοιλιοκάκη μπορεί να μην έχουν κανένα σύμπτωμα, αλλά μπορούν να αναπτύξουν επιπλοκές της νόσου με την πάροδο του χρόνου.
Τα μακροχρόνια συμπτώματα περιλαμβάνουν υποσιτισμό, που μπορεί να οδηγήσει σε αναιμία, οστεοπόρωση, αποβολή, ηπατικά νοσήματα, καθώς και καρκίνο του εντέρου.
Παρόλη τη σοβαρότητα της πάθησης δεν υπάρχει καμία θεραπεία.

Μπορεί να αντιμετωπιστεί, όμως, με μια σωστη διατροφή χωρίς γλουτένη.
Αυτός είναι ο λόγος που στο εμπόριο τα τελευταία χρόνια κυκλοφορούν όλο και περισσότερα προϊόντα με την ένδειξη «χωρίς γλουτένη-gluten free», διότι έχει αυξηθεί ο αριθμός των ανθρώπων που δεν πρέπει να την καταναλώνουν.
Μετά τον αποκλεισμό της γλουτένης τα συμπτώματα βελτιώνονται και ο ασθενής αρχίζει να αισθάνεται καλύτερα και να ανακτά τις δυνάμεις του.
Σε πειραματικό στάδιο βρίσκεται ένα εμβόλιο, το οποίο αναμένεται να θεραπεύσει τη δυσανεξία στη γλουτένη.

Τα τρόφιμα που μπορεί να καταναλώνονται άφοβα από όσους έχουν δυσανεξία ή ευαισθησία στη γλουτένη είναι όλα τα προϊόντα γάλακτος (πλήρες, άπαχο, εβαπορέ, σε σκόνη), το φυσικό γιαούρτι, η κρέμα γάλακτος, όλα τα είδη κρέατος, πουλερικών, ψαριών, αβγών και τα περισσότερα είδη τυριών,
όλα τα ειδικά προϊόντα που δεν περιέχουν γλουτένη.

Αν δεν έχουμε ειδικούς λόγους να αποφεύγουμε τη γλουτένη δεν χρειάζεται να τη βγάλουμε από τη διατροφή μας.
Η διατροφή μας θα πρέπει να είναι ισορροπημένη, αποφεύγοντας τις επεξεργασμένες τροφές και τη ζάχαρη και δίνοντας έμφαση στα φρούτα, και τα λαχανικά
Τα άτομα με δυσανεξία στην γλουτενη μπορούν να απολαύσουν ένα καλό γεύμα και γλυκό, αρκεί να ακολουθούν τις οδηγίες του γιατρού τους .
Έτσι δεν θα στερηθούν τίποτε κατά την διάρκεια των εορτών.

ΜΑΡΙΑΝΝΑ ΣΤΑΜΑΤΙΑΔΟΥ
ΕΙΔΙΚΟΣ ΠΑΘΟΛΟΓΟΣ-ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟΣ
Σταματιάδου